James Dyson Ödülü 2025 Kazananları: WaterSense ve OnCue Geleceği Tasarlıyor

James Dyson Ödülü 2025 kazananları belli oldu.

James Dyson Ödülü 2025 kazananları açıklandı. Her biri 30 bin sterlin ödülle desteklenen iki buluştan WaterSense, su kalitesini gerçek zamanlı izleyerek çevreyi korumaya odaklanırken; OnCue, Parkinson hastalarının dijital dünyaya daha özgüvenli katılmasını sağlayan akıllı bir klavye sunuyor. 20.yılını kutlayan uluslararası tasarım yarışması, bugüne kadar 400’ü aşkın öğrenci icadını toplam 1,5 milyon sterlinin üzerinde ödülle destekledi. Bu yıl ise 28 ülke ve bölgeden 2.100’den fazla başvuru arasından seçilen projeler, genç mucitlerin sağlık ve sürdürülebilirlik alanındaki yaratıcılığını ortaya koyuyor.

WaterSense: Nehirler için kağıt sensörlü erken uyarı sistemi

Bu yılın uluslararası Sürdürülebilirlik Kazananı WaterSense, Varşova Teknoloji Üniversitesi’nde nanoteknoloji alanında doktora yapan Filip Budny’nin imzasını taşıyor. WaterSense, nehir ve göllerde su kalitesini otomatik ve sürekli izleyen otonom bir cihaz olarak tasarlandı.

Dünyada su kaynaklarının önemli bölümü ciddi kirlilik baskısı altında. Buna karşın pek çok ülkede göl ve nehirler hâlâ seyrek ve sınırlı testlerle kontrol ediliyor; ani kirlilik olayları çoğu zaman fark edilmiyor. WaterSense, bu boşluğu kapatmak için suyu farklı derinliklerden örnekleyerek 20’den fazla parametreyi aynı anda ölçüyor. pH, çözünmüş oksijen, nitrat, klorür ve iletkenlik gibi göstergeler, düşük maliyetli ve geri dönüştürülebilir kağıt sensörlerle takip ediliyor.

Sistem, yerleşik hidrojen jeneratörü sayesinde doğal akıntıdan güç alıyor. Sensör şeritleri her gün otomatik ilerleyerek taze bir ölçüm yüzeyi sunuyor; kullanılan sensörler cihaz içinde kalarak 12 aya kadar düzenli veri üretimine katkı sağlıyor. Toplanan veriler, mobil ağlar üzerinden yapay zeka tabanlı çevrimiçi platforma aktarılıyor; platform hem suyun sağlığını analiz ediyor hem de geçmiş verilerden öğrenerek kirlilik risklerini 72 saat önceden tahmin etmeye çalışıyor.

WaterSense prototipleri hâlihazırda su şirketleri ve yerel yönetimlerle iş birliği içinde Polonya’nın 20 farklı noktasında test ediliyor. Filip Budny, ödül desteğiyle üretimi ölçeklendirip sistemi kıtalararası bir ağa dönüştürmeyi planlıyor; hedefi, dünyanın nehirlerinde gerçek zamanlı ve şeffaf su kalitesi takibi sağlamak.

OnCue: Parkinson hastaları için akıllı klavye

James Dyson Ödülü 2025’in uluslararası Tıp Kazananı OnCue, Delft Teknoloji Üniversitesi mezunu ürün tasarımcısı Alessandra Galli tarafından geliştirildi. OnCue; Parkinson hastalarının bilgisayar klavyesi kullanırken yaşadığı titreme, donma ve yavaş hareket gibi semptomlara özel çözümler sunan akıllı bir klavye ve bileklik seti.

Parkinson, dünya çapında milyonlarca kişiyi etkileyen, ince motor hareketleri zorlaştıran bir hastalık. Mevcut yardımcı klavyeler genellikle daha büyük tuşlar veya yüksek kontrastlı renkler sağlıyor; ancak titreme ve donma gibi motor belirtilere özel terapötik geri bildirimler çoğu tasarımda yer almıyor.

OnCue, her tuş vuruşunda klavye ve bileklik üzerinden hafif titreşimler göndererek kullanıcının yazma ritmini destekliyor. Bir tuşa uzun süre basıldığında titreşimin yoğunluğu artarak kullanıcının bir sonraki tuşa geçmesine rehberlik ediyor. Klavyedeki aydınlatmalı tuşlar, yapay zeka yardımıyla bir sonraki harfleri tahmin edip öne çıkarıyor; bu sayede hem yazım hataları hem de tereddütler azalıyor.

Oyun klavyelerinden ilham alan bölünmüş ve kompakt tasarım, eller ve kollar üzerindeki yükü hafifletiyor; yükseltilmiş tuş kenarları parmakların doğru tuşu bulmasını kolaylaştırıyor. Bluetooth bağlantı ve tek şarjla yaklaşık bir haftaya varan pil ömrüyle OnCue, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarla uyumlu bir yardımcı cihaz olarak konumlanıyor.

Alessandra, Parkinson semptomlarının kişiden kişiye ve gün içinde değişebildiğini göz önünde bulundurarak titreşim ve ışık yoğunluğunu özelleştirilebilir hâle getirdi. Şimdi ise titreşim desenlerini kullanıcının günlük rutini ve semptom şiddetine göre uyarlayacak yazılım üzerinde çalışıyor. Hedef, OnCue’yu klinik uzmanlarla birlikte geliştirip Parkinson’un yanı sıra Alzheimer ve distoni gibi diğer nörolojik rahatsızlıkları olan kişilere de destek sunan bir çözüme dönüştürmek.

Tasarım yarışması genç mucitler için sıçrama tahtası

20 yıldır düzenlenen James Dyson Ödülü, genç tasarımcıları ve mühendisleri gerçek dünya problemlerine çözüm aramaya teşvik eden uluslararası bir platform. Bu yılki başvuruların odağında sağlık, sürdürülebilirlik ve gezegenin geleceğine ilişkin projeler öne çıktı.

James Dyson, WaterSense ve OnCue’yu değerlendirirken, çevre ve sağlık alanındaki büyük sorunlara pratik ve yaratıcı bakış getiren projelerin önemine dikkat çekiyor. Ödülün iki mucit için hem tanınırlık hem ticarileşme yolculuğunda güçlü bir başlangıç noktası oluşturması bekleniyor.

James Dyson Ödülü 2025 kazananları, tasarım ve mühendisliğin sadece ürün geliştirmekten ibaret olmadığını, sosyal ve ekonomik etkiyi merkeze alan bir yaklaşım sunduğunu gösteriyor. WaterSense çevresel riskleri daha ölçülebilir hâle getirirken, OnCue dijital kapsayıcılığa güçlü bir katkı sunuyor. Fintek ve sigorta tarafında iklim riski ölçümü, su kalitesi bazlı fiyatlama modelleri ve sağlık verisine dayalı kişiselleştirilmiş ürünler konuşulurken, bu tür projeler veri altyapısının ve kullanıcı deneyiminin nasıl şekillenebileceğine dair değerli bir ön izleme sağlıyor.